Làm kiếp người ở thế gian, nếu quá thiện lương thì dễ bị lợi dụng, nếu
quá khoan dung thì dễ bị bắt nạt. Trời đất vốn có đạo trung dung, vậy nên
tất cả mọi thứ trên đời – kể cả thiện và nhẫn cũng cần cân bằng cho vừa đủ.
- TỪ BI PHẢI CÓ UY NGHIÊM
Tích xưa có kể; Tăng Quốc Phiên là một vị văn sĩ, từ bé ông đã được giáo
dục bằng triết lý của Nho gia nên khi lớn lên, ông rất mực nhân từ và coi
trọng phẩm hạnh. Dù xuất thân là văn sĩ nhưng Triều đình lại cất nhắc ông
làm một vị võ tướng, quanh năm dẫn quân chinh chiến dẹp loạn.
Trên chiến trường ác liệt; ông vẫn giữ nguyên thiên tính tốt đẹp của mình,
lấy thiện đãi người và từ bi với vạn vật. Với người tốt thì ông nâng đỡ, với
kẻ xấu ông vẫn độ lượng khoan dung. Nhưng sự dã tâm của quân thù đâu
phải vì ông tha mạng cho chúng mà chúng sẽ không tàn sát quân của ông.
Điều này đã khiến Tăng Quốc Phiên vô cùng phiền não.
Thấy vậy, một người bằng hữu vào sinh ra tử trên chiến trường đã nói
với ông rằng:
“Hãy giữ cho mình tấm lòng từ bi như Bồ Tát, nhưng khi gặp kẻ thập ác
bất xá thì phải quyết liệt và uy nghiêm như sấm sét, tuyệt đối không được
dung tha”.
Nghe xong, Tăng Quốc Phiên như bừng tỉnh. Về sau, ông đã lấy câu nói
ấy của vị bằng hữu để nhắc nhở mình quy chính lại sự thiện lương chân
chính.
Từ bi là cảnh giới của Thần Phật; nhưng ngay cả các đấng sinh mệnh tối
cao cũng có “Nộ mục Kim Cang”. Thần Phật cũng chỉ cứu độ những người
xứng đáng và còn có tâm ngộ đạo. Đồng thời; các ngài trừng trị cái ác và đề
cao cái thiện, tuyệt đối bất dung với những kẻ không điều ác nào không dám
làm.
Chính vì vậy; lương thiện và từ bi thì cũng cần phải có uy nghiêm. Đừng
bao giờ nhân danh từ bi mà biến mình thành kẻ dung túng cho cái ác. - NHẪN NẠI PHẢI CÓ CHỪNG MỰC
Xưa kia, có một học trò từng hỏi đức Khổng Tử:
“Thưa Thầy, có thể lấy Đức báo oán được không?”.
Khổng Tử đã từ tốn mà trả lời rằng:
“Vậy thì lấy gì mà báo Đức? Hãy lấy sự ngay thẳng chính trực mà báo
oán, và lấy Đức mà báo Đức”.
Như vậy, Khổng Tử đã trả lời rất nhân văn và rất có đạo lý cho câu hỏi
mà đến nay vẫn còn nguyên tính thời sự.
Đại ý ông cho rằng, nếu ai đó làm tổn hại đến bạn nhưng bạn lại lấy đạo
đức để cảm hoá thì chưa chắc người đó đã hiểu được bạn đang làm gì, vì
giữa họ và bạn không cùng một cảnh giới. Vì vậy, đối với những người xấu
làm tổn thương bạn, hãy ngay thẳng chỉ ra điều sai chứ đừng mãi im lặng
rồi dung túng cho họ.
Hãy thử tưởng tượng, bạn sẽ không bao giờ biết được cảm giác bị kim
châm đau đến thế nào nếu bạn chưa bao giờ nếm trải. Thuận theo cái lý này,
hãy để cho kẻ xấu trải nghiệm khổ đau thì họ mới thật sự nhận ra cái sai và
thành tâm sám hối.
Đừng ngại rằng điều đó sẽ làm bạn xấu dần đi, chỉ cần việc bạn làm xuất
phát từ cái thiện tâm chân chính, mong muốn giúp họ tốt hơn chứ không
phải cố tình phương hại họ là được rồi.
Làm người mà sống biết trước biết sau, cương nhu hợp lúc, nhẫn nại đúng
mực thì quả là may mắn. Chính vì vậy hãy ghi nhớ những điều sau:
– Khi đang yên bình thì không khuấy động thị phi; nhưng khi gặp rắc rối
thì bình thản đối diện.
– Không vì sợ hãi mà trốn tránh sự thật hay im lặng cho qua chuyện, đó
không phải là sự nhẫn nại chân chính mà chỉ là mua cảm giác an toàn cho
bản thân mình.
– Lúc cần từ chối thì tuyệt đối không mềm lòng, lúc cần nhượng bộ thì
phải hết mực khoan dung.
Viên Minh biên dịch.
Nguồn: Secretchina
BÀI HỌC MỖI SÁM HỐI 